Balance,Your,Life,,Logic,And,Feel,Concept,With,Heart,And

Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΔΘΣ)

Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΔΘΣ) είναι μια ακόμα θεραπευτική προσέγγιση η οποία ανήκει στο τρίτο κύμα θεραπειών Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας. Η ΔΘΣ εμπνεύστηκε από διάφορες φιλοσοφικές προσεγγίσεις και είχε ως κύριες επιρροές της τις ανατολίτικες πρακτικές του διαλογισμού, τις δυτικές θεωρίες γύρω από την ψυχοεκπαίδευση, τον συμπεριφορισμό, την ενσυνειδητότητα και την αποδοχή, καθώς και την αρχαία ελληνική φιλοσοφία που γέννησε την διαλεκτική σκέψη.

Μετά την Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ) η ΔΘΣ είναι η πιο ευρέως ερευνητικά τεκμηριωμένη θεραπευτική προσέγγιση και θεωρείται από τις πιο αποτελεσματικές ψυχολογικές παρεμβάσεις. Χρησιμοποιείται σαν προσέγγιση για άτομα που έχουν μια πληθώρα ψυχολογικών συμπεριφορών που δημιουργούν ψυχολογική καταπόνηση, ενώ φαίνεται να είναι και από τις πιο ενδεδειγμένες κυρίως για άτομα που δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα τα συναισθήματα τους. Έτσι, διαταραχές όπως αυτή της Οριακής Διαταραχής προσωπικότητας, η διπολική διαταραχή, η κατάθλιψη, το τραύμα από κακοποίηση, ο αυτοτραυματισμός καθώς και ο εθισμός συχνά αντιμετωπίζονται χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση.

Όσων αφορά τα κύρια στοιχεία της ΔΣΘ είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως η διαλεκτική και η συμπεριφορική πλευρά συνδυάζονται για να δημιουργήσουν αυτή την προσέγγιση.

Για τη ΔΣΘ ο όρος “διαλεκτική” χρησιμοποιείται για να σηματοδοτήσει πως αναπόφευκτα πολλές φορές η πραγματικότητα που βιώνουμε αποτελείται από διαμέτρου αντίθετες απόψεις και αλήθειες. Για παράδειγμα, είναι αλήθεια πως ο ήλιος είναι πηγή βιταμίνης D και ευεργετικός για την υγεία μας. Παρόλα αυτά, είναι επίσης αλήθεια πως η ακτινοβολία που εκπέμπει μπορεί να προκαλέσει και καρκίνο στο δέρμα μας. Αυτές οι δυο αλήθειες φαίνονται αντίθετες μεταξύ τους, όμως είναι και οι δυο αληθινές. Η ΔΣΘ μας μαθαίνει να συνθέτουμε αυτές τις φαινομενικά αντίθετες αλήθειες κάνοντας μας να τις λαμβάνουμε υπόψιν μας και να πράττουμε ανάλογα. Να απολαμβάνουμε δηλαδή τον ήλιο, αλλά με σύνεση, χρησιμοποιώντας αντηλιακή προστασία και με ελεγχόμενη έκθεση. Σκοπός της διαλεκτικής είναι να μας κρατήσει μακριά από τις ακραίες συμπεριφορές που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε μη βοηθητικές καταστάσεις. Μας βοηθά να μην αποφεύγουμε τον ήλιο με κάθε κόστος, περιορίζοντας τις δραστηριότητες μας, ακολουθώντας τη μια αλήθεια. Ενώ με τον ίδιο τρόπο δεν μας προτρέπει να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο με το να είμαστε όλη μέρα και κάθε μέρα στον ήλιο απροστάτευτοι ρισκάροντας την υγεία μας.

Σε ένα θεραπευτικό παράδειγμα, η διαλεκτική μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε τα παιδιά να καταλάβουν πως είναι εντάξει οι γονείς τους να λένε όχι σε κάποια πράγματα, ενώ παράλληλα είναι αλήθεια πως νοιάζονται για αυτά.

Το δεύτερο κομμάτι της ΔΣΘ είναι η συμπεριφορική προσέγγιση. Η ΔΣΘ δίνει ιδιαίτερη σημασία στη συμπεριφορά ως τρόπο αξιολόγησης της δυσκολίας κάποιου καθώς και στους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιηθούν ώστε να αλλάξει ή να μειωθεί μια συμπεριφορά με σκοπό την αύξηση της ποιότητας της ζωής μας. Για παράδειγμα, με βάση τη συμπεριφορική προσέγγιση ένας θεραπευτής μπορεί να σας καθοδηγήσει να κάνετε μια ανάλυση για μια συμπεριφορά που θέλετε να αλλάξετε χρησιμοποιώντας μια εικονική αλυσίδα. Ο στόχος αυτής της άσκησης είναι να κατανοήσετε πως ένα έναυσμα μπορεί να προκαλέσει μια σκέψη, ένα συναίσθημα, ή οποιαδήποτε άλλη εσωτερική ψυχολογική διεργασία που μπορεί να οδηγήσει στην εν λόγω συμπεριφορά. Σκοπός είναι να κατανοήσετε την συμπεριφορά αλλά και να διερευνήσετε μαζί, τους τρόπους για να “σπάσετε” αυτή τη μεταφορική αλυσίδα, έτσι ώστε να έχετε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα.

Η ΔΣΘ στην πρωτότυπη μορφή της αποτελείται από τέσσερα μέρη τα οποία στοχεύουν στην διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της. Το πρώτο μέρος είναι η ατομική θεραπεία.

Σε αυτό το στάδιο ολοκληρώνεται μια περίοδος αξιολόγησης τόσο της καταλληλότητας της συγκεκριμένης προσέγγισης, όσο και του κατά πόσο είστε έτοιμοι να  δεσμευτείτε στην ολοκλήρωση της. Συνήθως αυτό το στάδιο διαρκεί από 4-8 συνεδρίες.

Ύστερα από αυτή την αρχική περίοδο της αξιολόγησης και δέσμευσης ξεκινά η ατομική σας θεραπεία σε εβδομαδιαία βάση. Κύριος  στόχος σε αυτό το στάδιο είναι η αλλαγή συμπεριφορών που είναι δυσλειτουργικές και η εκμάθηση δεξιοτήτων που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Κατά αυτή την περίοδο, ο θεραπευόμενος καλείται να κρατήσει ημερολόγιο. Του ζητείται επίσης, να αφιερώσει χρόνο εκτός της “θεραπευτικής αίθουσας”, έτσι ώστε να εφαρμόσει τις πρακτικές που έχουν συζητηθεί σε πραγματικές καταστάσεις κατά τις συνεδρίες.

Relaxed,Adult,Man,Breathing,Fresh,Air,In,A,Forest,With

Μετά ακολουθεί η εκπαίδευση δεξιοτήτων η οποία συνήθως ενδείκνυται να γίνεται σε ομαδικές συνεδρίες. Υπάρχουν τέσσερις ενότητες δεξιοτήτων:

Η πρώτη ενότητα εστιάζει στην Ενσυνειδητότητα (mindfulness). Κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου μαθαίνετε να εκπαιδεύετε το νου σας να εστιάζει στην  παρούσα στιγμή, παρά τους τυχόν περισπασμούς που όλοι βιώνουμε ( π.χ. τις ανησυχίες  που έχουμε για το παρελθόν ή το μέλλον) με έναν τρόπο μη επικριτικό.

Η δεύτερη ενότητα δεξιοτήτων εστιάζει στην ρύθμιση του συναισθήματος. Κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου μαθαίνετε να αναγνωρίζετε το συναίσθημα σας, να κατανοείτε περισσότερο πως λειτουργεί, αλλά και αναπτύσσεται τρόπους για να μπορείτε να το ελέγχετε καλύτερα.

Η τρίτη ενότητα εστιάζει στην ανοχή στο δύσκολο συναίσθημα. Ο σκοπός είναι να μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε συναισθηματικές κρίσεις χωρίς να εμπλέκεστε σε συμπεριφορές οι οποίες είναι μη βοηθητικές.

Η τέταρτη και τελευταία ενότητα δεξιοτήτων εστιάζει στη διαπροσωπική αποτελεσματικότητα. Κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου θα μάθετε πώς να διατηρείτε λειτουργικές και βοηθητικές σχέσεις, να αντιμετωπίζετε ή και να προλαμβάνεται πιθανές συγκρούσεις, να αναπτύσσεται βοηθητικούς τρόπους να διεκδικείτε αυτό που επιθυμείτε, και να μπορείτε πιο αποτελεσματικά να λέτε “όχι” όταν διακυβεύεται ο αυτοσεβασμός σας.

Όπως προείπα, συνήθως η εκπαίδευση δεξιοτήτων ενδείκνυται να γίνεται σε μορφή ομάδας. Παρόλο που και εμείς συστήνουμε και προτρέπουμε τους ανθρώπους που θέλουν να δουλέψουν με αυτή την προσέγγιση να συμμετέχουν στις ομαδικές συνεδρίες που προσφέρουμε, κατανοούμε πως υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Μπορούμε να είμαστε διαλλακτικοί και είμαστε ανοιχτοί να διερευνήσουμε μαζί κατά πόσο αυτό θα είναι βοηθητικό για την περίπτωση σας

Το τρίτο κομμάτι της ΔΣΘ είναι η παροχή τηλεφωνικής επικοινωνίας μετά το τέλος της εκπαίδευσης σε περίπτωση που χρειαστείτε υποστήριξη από εμάς για παρέμβαση στην κρίση.

Στο κέντρο μας προσφέρουμε τηλεφωνική επικοινωνία με τη γραμματεία 9πμ με 8μμ. Αν κάποιος θεραπευτής είναι διαθέσιμος με χαρά θα σας μιλήσει. Σε περίπτωση κρίσης όμως, όταν ο θεραπευτής δεν είναι διαθέσιμος θα σας δοθούν χρήσιμοι φορείς που μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί τους σε 24ωρη βάση.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως το κέντρο μας δεν έχει τις κατάλληλες υπηρεσίες για να μπορεί να αντιμετωπίζει κρίσεις που χρήζουν ιατρικής βοήθειας, ψυχιατρικής φροντίδας ή παρέμβασης της αστυνομίας. Η τηλεφωνική παρέμβαση στοχεύει να σας βοηθήσει να χρησιμοποιήσετε τις δεξιότητες σας αντί να εμπλακείτε σε μη βοηθητικές συμπεριφορές.  Δεν είμαστε όμως μια υπηρεσία που μπορεί να διαχειριστεί ρίσκο το οποίο έχει να κάνει με απειλή κατά της δικής σας υγείας ή και ζωής ή της υγείας/ ζωής κάποιου άλλου. Παρακαλούμε αν η κρίση που βιώνετε έχει να κάνει με μια από τις παραπάνω περιπτώσεις καλέστε τις κατάλληλες υπηρεσίες.

Επίσης είναι σημαντικό να τονίσουμε πως θα υπάρξει ανάλογη χρέωση σύμφωνα με τη διάρκεια της κλήσης, αν αποφασίσετε τελικά να καλέσετε το κέντρο.

Τέλος, το τελικό στάδιο του ΔΣΘ είναι η ομαδική εποπτεία των θεραπευτών για τη συζήτηση των υπηρεσιών που σας προσφέρουμε. Στην ομάδα αυτή ως θεραπευτές συζητάμε θέματα που αφορούν τη θεραπεία σας με στόχο να διασφαλίσουμε την ποιότητα θεραπείας που σας παρέχουμε. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως τηρούνται όλα τα πρωτόκολλα εχεμύθειας και απορρήτου και οι ομάδες αυτές είναι αποκλειστικά για συναδέλφους που εξασκούν την συγκεκριμένη προσέγγιση η οποία απαιτεί από όσους την προσφέρουν να συμμετέχουν σε τέτοιες ομάδες.

 Πόσο διαρκεί η ΔΣΘ;

Ένα πλήρες πρόγραμμα θεραπείας ΔΣΘ όπως περιγράφηκε παραπάνω διαρκεί για περίπου έναν με ενάμιση χρόνο. Γενικά, η ΔΣΘ στην συνιστάμενη μορφή της θεωρείται σαν μια από τις πιο μακροπρόθεσμες θεραπείες του είδους. Φυσικά, όπως και με άλλες θεραπείες, ο χρόνος που αναφέρεται είναι απλά ενδεικτικός. Ανάλογα με το αίτημα, την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, αλλά και την επιθυμία κάποιου να δεσμευτεί, μπορεί να απαιτείται μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθεί η θεραπευτική διαδικασία.

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

  • Γονιδάκης, Φ. (2018). Μιλώντας για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία. Αθήνα: Βήτα
  • Γονιδάκης, Φ. Καραπατσιά, Μ. (2019).Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία για εφήβους. Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική έρευνα & θεραπεία, 5,(1), 05-12
Scroll to Top