Γνωσιακη συμπεριφοριστικη Θεραπεια CBT
Η Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (ΓΣΘ) είναι μια μορφή θεραπείας η οποία θεωρείται ως αποτελεσματική σύμφωνα με τις έρευνες. Υπάρχει λοιπόν, ένα μεγάλο κομμάτι βιβλιογραφίας που υποδεικνύει την ΓΣΘ ως βοηθητική για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχολογική δυσφορία και τους βοηθά να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Παραδοσιακά η ΓΣΘ έχει χρησιμοποιηθεί σαν μοντέλο για να αντιμετωπίσει μια σειρά ψυχολογικών δυσκολιών όπως είναι τα αυξημένα επίπεδα άγχους, χαρακτηριστικά που συνδέονται με πρώιμα στάδια κατάθλιψης, καθώς και άλλα προβλήματα όπως πρώιμα θέματα εξάρτησης ή ακόμα και ψυχολογικά τραύματα. Σε πολλές περιπτώσεις, έρευνες έχουν δείξει πως η ΓΣΘ μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από άλλες θεραπείες ή ακόμα και από ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή.
Η ΓΣΘ έχει 2 κύρια βασικά στοιχεία. Το ένα είναι το γνωσιακό που αναφέρεται στον τρόπο αντίληψης μιας κατάστασης. Το δεύτερο είναι το συμπεριφορικό το οποίο αναφέρεται στον τρόπο αντιμετώπισης ενός προβλήματος.
Για την ΓΣΘ οι ψυχολογικές δυσκολίες βασίζονται σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό σε μη βοηθητικούς τρόπους σκέψης.
Οι ψυχολογικές δυσκολίες βασίζονται επίσης σε μη βοηθητικούς τρόπους αντιμετώπισης οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί από την εμπειρία αντιμετώπισης παρόμοιων καταστάσεων στο παρελθόν.
Η ΓΣΘ υποστηρίζει πως τα άτομα που βιώνουν ψυχολογικές δυσκολίες μπορούν να μάθουν να σκέφτονται και να κατανοούν τις εμπειρίες τους με διαφορετικό τρόπο. Αυτό τους βοηθά να έχουν καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών που συναντούν στην καθημερινότητα τους.
Όπως πιθανώς θα παρατηρείται η έμφαση στη ΓΣΘ δίνεται κυρίως στην γνωσιακή διεργασία (σκέψη) και στην συμπεριφορά. Ας πάρουμε για παράδειγμα κάποιον ο οποίος έχει άγχος. Ο ίδιος μπορεί να σκέφτεται πως γενικά δεν είναι αρεστός και πως δεν θα καταφέρει ποτέ να αναπτύξει μια πραγματικά σημαντική σχέση στην ζωή του (π.χ. μια σημαντική φιλία).
Σε γνωσιακό επίπεδο μπορεί να θεωρηθεί πως έχει δημιουργήσει, αυτό που ονομάζεται στην ΓΣΘ ως γνωσιακή διαστρέβλωση. Για παράδειγμα, μπορεί να ερμηνεύει κάτι μικρό, όπως το γεγονός πως ένας φίλος του άργησε να απαντήσει σε ένα μήνυμα εχθές ,σαν απόδειξη πως δεν τον συμπαθεί πια και πως δεν θέλει πλέον να κάνουν παρέα. Στόχος του θεραπευτή σε αυτή την περίπτωση θα ήταν να βοηθήσει τον άνθρωπο να αναγνωρίσει πως η σκέψη του αυτή δεν βασίζεται σε απτά στοιχεία. Θα του ζητούσε να σκεφτεί εναλλακτικούς λόγους που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην συμπεριφορά του φίλου του και θα τον έβαζε να δημιουργήσει μια πιο βοηθητική σκέψη. Αντί να σκέφτεται κάτι όπως “όταν κάποιος δεν απαντάει όσο γρηγορά θεωρώ πως πρέπει να απαντήσει σημαίνει πως δεν με συμπαθεί” να μπορει να σκεφτει εναλλακτικά “όταν κάποιος δεν απαντάει όσο γρήγορα θεωρώ πως πρέπει να απαντήσει, τότε θα υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως μπορεί να υπάρχουν άλλοι λόγοι που δεν το έκανε και καλό θα ήταν να μην υποθέτω το χειρότερο”.
Όσων αφορά το συμπεριφοριστικό κομμάτι, ο άνθρωπος αυτός, βασιζόμενος στη γνωσιακή λειτουργία που αναφέρθηκε προηγουμένως, μπορεί να προέβη σε μια διάλυση της σχέσης με τον φίλο του και πιθανώς σε έναν τσακωμό γιατί θεώρησε πως δεν του φέρθηκε σωστά. Ο θεραπευτής βασιζόμενος στη νέα πεποίθηση που δημιουργήσανε μαζί θα τον έβαζε να εξερευνήσει διαφορετικές συμπεριφορές διευρύνοντας το ρεπερτόριο του. Για παράδειγμα, θα εξετάζανε το ενδεχόμενο να υιοθετήσει μια συμπεριφορά όπως το να μην κάνει τίποτα και να δώσει περισσότερο χρόνο στον φίλο του να απαντήσει.
Πόσο διαρκεί η ΓΣΘ;
Η ΓΣΘ μπορεί να είναι μια βραχυπρόθεσμη σε διάρκεια θεραπεία (8 με 12 συνεδρίες) ή αντίστοιχα μια μακροπρόθεσμη θεραπεία (από 12 συνεδρίες και πάνω). Αυτό εξαρτάται από το είδος του θεραπευτικού σας αιτήματος, την ετοιμότητα σας να δεσμευτείτε να συμμετέχετε σε όλες τις πτυχές της θεραπείας αλλά και από την πολυπλοκότητα των προηγουμένων σας εμπειριών
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι
- Neuhaus, C. (1999). Το υπερκινητικό παιδί και τα προβλήματά του: Γνωσιακή – συμπεριφοριστική προσέγγιση (M. Ζαφειροπούλου, Επιμ. Έκδ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. (Τίτλος πρωτοτύπου: $. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: $).
- Hope D., Heimberg R. ,Juster H., Turk C. (2009). Αντιμετώπισε το κοινωνικό άγχος. Μια γνωστική-συμπεριφορική θεραπευτική προσέγγιση – Εγχειρίδιο αυτοβοήθειας (Γκόγκα Π.,Κωνσταντινίδης Λ. Μτφ). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. (Τίτλος πρωτότυπου: Managing social anxiety: A Cognitive – Behavioral Therapy Approach. Client workbook. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 2004)
- Lamagnere, F. (1999). Μανίες, φοβίες και έμμονες ιδέες (Γ. Σίμος, Επιμ. Έκδ., Μ. Χήρα, Μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. (Τίτλος πρωτοτύπου: Manies, peurs et idees fixes. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 1994).
- Gilbert, P. (1999). Ξεπερνώντας την κατάθλιψη: Ένας οδηγός αυτοβοήθειας με γνωστικές-συμπεριφοριστικές τεχνικές (Δ. Μόνος Επιμ. Έκδ., Κ. Αγγελή, & Γ. Ευσταθίου Μτφ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. (Τίτλος πρωτοτύπου: Overcoming Depression. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 1997).
- Silove, D., & Manicavasagar, V. (2000). Ξεπερνώντας τον πανικό: Ένας οδηγός αυτοβοήθειας με γνωστικές-συμπεριφοριστικές τεχνικές (Θ. Καλπάκογλου Επιμ. Έκδ., Ν. Βουλαλάς Μτφ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.